Летапіс школы
Уся наша жыццё складаецца з гісторый. Маленькіх або вялікіх, праўдзівых і неверагодных. І чым больш часу праходзіць, тым больш загадак. Нераскрытых загадак. Так і ў гісторыі нашай школы. Ужо не засталося відавочцаў тых значных у жыцці і гісторыі нашай першай школы падзей. Засталіся толькі запісы, версіі, як усё было на самай справе. А што было на самай справе, чаго не было - не нам судзіць. Нам застаецца толькі радавацца, што і ў нашай школы ёсць гісторыя.
Да нашага часу дайшлі дзве версіі гісторыі ўзнікнення нашай школы. Таму мы вырашылі паставіцца з павагай да абедзвюх версіях.
Версія першая
Пасля рэформы 1861 года ўтварылася самастойнае Ракитницкое Сельская Таварыства. У 1863 г, калі Ракітніца ўваходзіла ў Рагазнянскую воласць, было адкрыта народнае вучылішча. Яно размяшчалася ў мясцовым доме бясплатна.
На ўтрыманне вучылішча штогод выдзялялася 200 рублёў з дзяржаўнай казны. Выкладчык вучылішча, Аляксандр Ігнатовіч Чалірэўскі, атрымліваў адукацыю ў Слонімскім вучылішчы (веравызнання праваслаўнага). Утрыманне яго складала 150 рублёў заробку плюс кватэра. Законоучителем праваслаўнага веравызнання Ракитницкой царквы з'яўляўся святар Ян Ігнатовіч, які выхоўваўся ў Літоўскай духоўнай семінарыі. Яго змест складала 25 руб.
У той час (1866г.) насельніцтва вёскі складала 547 чалавек.
У Памятнай кніжцы Гродзенскай губерні на 1903 год (стр. 64) гаворыцца, што ў Ракиницком вучылішча працаваў настаўнік М. Іванюк.
На пачатак 20 стагоддзя, а больш канкрэтна ў 1905 годзе, насельніцтва вёскі складала 750 чалавек.
У Памятнай кніжцы Гродзенскай губерні на 1910 год (с. 298) гаворыцца, што ў Ракиницком вучылішча працаваў настаўнік М. Свитич.
Шэраг абставінаў: павелічэнне колькасці жыхароў вёскі, Вялікая колькасць дзяцей школьнага ўзросту (да 200 хлопчыкаў і дзяўчынак), патрабаванні пажарнай бяспекі-патрабавалі пабудовы памяшкання для двухкамплектнага Ракітніцкага народнага вучылішча. Што і было вырашана 25 лістапада 1914 года на ракітніцкім сельскім сходзе пасля абмеркавання пытання жыхарамі. Для гэтай мэты сяляне прасілі мясцовае начальства дазволіць пабудову ў вёсцы каменнага двухкомплектного вучылішча з надворнымі пабудовамі пры ім, крытымі, як і школа, чарапіцай, і асігнаваць з казны патрэбную суму. Сяляне браліся забяспечыць дастаўку будаўнічых матэрыялаў і страхаваць будынак за свой кошт. Стаяць бы ў вёсцы новага каменнага будынка, калі б не Першая Сусветная вайна.
Архіўныя матэрыялы на 1 верасня 1927 года сведчаць аб дзейнасці ў вёсцы Ракітніца дзяржаўнай агульнаадукацыйнай школы (4-х класнай) з польскай мовай навучання. У яе вучылася 114 вучняў (68 46 хлопчыкаў і дзяўчынак). Заняткі вялі 2 настаўнікі. Школа была створана, відаць, у тым жа 1927 годзе, паколькі ў запісах апякунскай Палескай (Брэсцкай) школьнай акругі за май 1931 г. пісалася, што з 1 красавіка 1927 года в. Ракітніца з'яўлялася цэнтрам школьнай акругі, у якую ўваходзілі вёскі Ракітніца, Пятровічы, Стрыганец.
Школа, відаць, некаторы час размяшчалася ў непрыстасаваным будынку (прыватным доме), паколькі ў спісах школ, якія будуюцца ў Кобрынскім павеце ў 1929\30 бюджэтным годзе, згадвалася і школа ў В.Ракітніца. У 1929 г. будаўніцтва яе яшчэ не пачыналася. Кошт будаўніцтва склала 56 833 злотых. Дзяржава асігнавала на будаўніцтва школы ў 1929 \ 30 бюджэтным годзе толькі 8 000 злотых.
Дырэктарам школы быў Уладзіслаў Сквара, патрыёт Польшчы і добры сябар беларусаў.
У 1935/36 навучальным годзе школа займала ўжо прыстасаваны будынак, у ім было 3 класных памяшкання (плошчай 40 м2). Школа была шасцікласная. Заняткі вялі 3 настаўнікі. На 15 чэрвеня 1935 года ў школе быў 171 вучань. З гэтай колькасці 65 не былі пераведзены ў наступныя класы. Прычынай нізкай паспяховасці з'яўлялася цяжкае матэрыяльнай становішча працоўных: дзеці павінны былі працаваць, дапамагаючы дарослым, для вучобы часу не хапала. Тое, што адзін настаўнік вёў заняткі адначасова з некалькімі класамі, таксама не садзейнічала атрыманню ведаў.
У 1936/1937 навучальным годзе ў Ракітніцкай школе навучалася 222 вучня. Колькасць настаўнікаў не змянілася, іх так і засталося трое. У школе ў той час меўся глобус.
Прышкольная тэрыторыя складала 20 акраў.
У 1944 годзе, падчас вайны, ўласаўцамі была спалена частка вёскі. Згарэла і школа.
Версія другая
Першая школа была пабудавана ў вёсцы Ракітніца ў 1910 годзе. Яна знаходзілася ў самым пачатку вёскі. Першы настаўнік у школе быў па прозвішчы Свитич. У той жа час Пачатковая школа знаходзілася ў В. Булькова. У 1913 годзе была адкрыта тут і другакласная школа, якая прыраўноўвалася да двух класах гімназіі. У гэтай школе займаліся Гойнаш Пётр Усціновіч, Шэйда Юрый Макаравіч. У школах вывучалі славянскую граматыку.
Школы былі зачыненыя ў 1914 годзе, у сувязі з насталай вайной. Пасля заканчэння вайны былі адкрыты чатырохкласнай школы ў прыватнікаў. Навучанне вялося на польскай мове. Умовы вучобы былі вельмі цяжкімі.
У 1914 годзе была пабудавана новая школа. Навучанне ў школе вялося на польскай мове. Дырэктарам школы быў Уладзіслаў Сквара. Новая школы была драўлянай, але па тых часах вельмі добрай. У яе мелася тры навучальных класа, настаўніцкая і кватэра для дырэктара школы. Дырэктар школы Уладзіслаў Сквара быў патрыётам Польшчы і добрым сябрам беларусаў. Усё, што залежала ад яго і было ў яго сілах, тым ён стараўся дапамагчы беларусам. Сквара не ўмешваўся ў палітыку Польшчы. Калі ў 1939 годзе фашысцкая Германія вераломна напала на Польшчу, ён арганізаваў групу польскай моладзі "шчыльцы" і даў бой у раёне моста д. Шчаглікі нямецкім акупантам, пасля чаго быў адданы жыхаром д. Ракітніца і арыштаваны нямецкімі ўладамі.
У гэты час школа называлася "повшехна 2-га стопня", гэта азначала, што ў 6 класе займаліся 2 года. У нашым раёне было дзве такія школы. У Жабінцы ў той час была школа "першага стопня", у якой было сем класаў. Школа праіснавала да 1944 года, а ў 1944 годзе была спаленая ўласаўцамі. У ліпені 1944 года была спалена і частка вёскі.
Потым школа размяшчалася ў прыватных дамах ля Логанчука Васіля, Гапанюка Ігната і іншых жыхароў вёскі. У Стриганце была школа ў доме Андреюка. У яго доме вучыліся Дзмітрый Зяленін, Дубіна Валянціна, Тамара Макарук, Магирко Надзея, Андраюк Іван і Васіль. Настаўнікам у такой школе на хаце была Стэльмашук Марыя Сцяпанаўна. Тут школа была да 1957 года. Затым школа была ў доме Баланцэвіча. Вучыць дзяцей тут працягвала Марыя Сцяпанаўна. Першы год яна працавала сама, а ў наступным годзе яе калегам стала Латушкіна Марыя Арцёмаўна. Спачатку ў школе было тры класа, затым – чатыры. У школе ў той час вучылася шмат «пераросткаў».
Першы выпуск складаўся з 47 чалавек. У гэтым выпуску былі Бензерук Павел, Бензерук Расціслаў, Сахарук Ларыса. У 1967 годзе школа была пераведзена ў новае памяшканне.
У вёсцы Булькава пад час Вялікай Айчыннай вайны размяшчаўся франтавы запасны полк. Пасля вайны зямлянкі, пабудаваныя гэтым палком, былі разабраны з дапамогай мясцовага насельніцтва ў вёсцы Стриганец ў 1946 годзе была пабудавана школа. Матэрыял для будаўніцтва школы вайсковая частка аддала бясплатна. У новым будынку школа знаходзілася да 1957 года. Школа была пяцікласная.
Дырэктарам школы па 1948 год працаваў Башкоў Іван Мацвеевіч.
Башкоў
Іван Мацвеевіч –
першы дырэктар школы
(1944-1947 гг.)
У школе працавалі дзесяць настаўнікаў. З іх Панько Максім, Логанчук Іван, Логанчук Барыс Сцяпанавіч, Петрынчык Фёдар Мікалаевіч, Андрэюк Даніл Мікалаевіч.
Цяжка было вучыцца, таму што не было падручнікаў і сшыткаў. Падручнікі і мастацкую літаратуру дасылалі з усходніх неакупаваных раёнаў. Часта на 10 вучняў прыходзіўся ўсяго толькі адзін падручнік. Вельмі мала прадавалі сшыткаў. Пісаць даводзілася на розных канцылярскіх бланках, паперах. У гэтай школе вучыліся Гуль (у адзін час - начальнік пажарнай аховы ў г. Жабінка), Хвалько Мікалай (пазней – работнік Брэсцкай мытні), два браты Хвалько, якія затым сталі настаўнікамі і інш.
Пасля Башкова і. М. з 1949 па 1950гг. працавала дырэктарам школы Хлебадарава. З 1950 па 1953 гг. дырэктарам школы быў Шапавалаў Аляксандр Сямёнавіч.
У 1953 гады дырэктарам школы стаў Свінка Уладзімір Сямёнавіч.
СВІНКО
Уладзімір Сямёнавіч –
дырэктар школы
(1953-1958 гг.)
На пасадзе дырэктара ён быў да 1958 года. Завучам працавала ў гэты час Кавалькова Вера Майсееўна.
Пачатковых класаў было тры камплекты і пяць камплектаў 5 - 7 класаў. У школе было чатыры класных пакоі памерам 24 квадратных метра. 186-188 чалавек навучэнцаў. Усе класы здавалі экзамены, пачынаючы з чацвёртага класа да сёмага. Чацвёртага класу выдаваліся сведчанні. Займаліся навучэнцы ў 2 змены.
Вучыла ў школе 12 настаўнікаў: Рачко Мікалай Захаравіч (настаўнік біялогіі), Рачко Франя Станіславаўна (мовазнаўца і літаратар), Юшымук Раіса Уладзіміраўна (настаўнік гісторыі), Калішук Вольга Данілаўна (матэматык), Еўтушык Іван Паўлавіч (настаўнік нямецкай мовы фізкультуры).
У пачатковых класах працавалі: Дзмітрыева Адэля Пятроўна, Логанчук Барыс Сцяпанавіч, Табачка Ніна Дзмітрыеўна. Старэйшая важатая-Фядыніч (Ганчук) Марыя Фёдараўна.
Павадзіліся экскурсіі на гідравузел, частымі былі паходы на прыроду. У сувязі з тым, што старая школа была ў аварыйным стане, наспела неабходнасць у будаўніцтве новай школы. Будаўніцтва пачалося ў 1955 годзе, а ўвайшла ў строй ў 1957 годзе. Было ўсяго сем класных пакояў і тры кабінеты. Школа стала перспектыўнай. І стала называцца Ракитницкой.